W 2025 roku naukowcy zidentyfikowali w mózgu obwody kreatywności – sieć połączeń nerwowych, której częściowe wyciszenie może paradoksalnie pobudzać twórczość. Przełomowe odkrycie otwiera nowe perspektywy w terapii i edukacji.
Neurolodzy z Mass General Brigham zbadali dane z 36 eksperymentów fMRI obejmujących 857 osób, co pozwoliło im wyodrębnić spójny obwód kreatywności – czyli sieć połączeń nerwowych aktywowanych podczas twórczych zadań, takich jak rysunek, pisanie czy improwizacja muzyczna. Badanie opublikowano w „JAMA Network Open”.
Uszkodzenia mózgu i paradoks kreatywności
Naukowcy zauważyli, że u niektórych osób z urazami lub chorobami neurodegeneracyjnymi kreatywność wzrasta. Zniszczone obszary w korze przedczołowej – odpowiedzialne za autocenzurę i reguły – mogą sprawić, że “wewnętrzny krytyk” zostaje wyciszony, co pozwala na swobodniejszy przepływ pomysłów.
Jakie obszary wchodzą w skład obwodu?
Zespół pod kierunkiem prof. Michaela Foxa i dra Isaiah Kletenika wykrył, że kluczowe węzły tego obwodu to:
- obszary związane z generowaniem pomysłów podczas spontanicznego myślenia,
- elementy domyślnej sieci DMN (dla retrowizji, wyobraźni),
- regiony wykonawcze (kontrola, organizacja myśli).
Kreatywność wydaje się kiełkować na przecięciu tych funkcji, szczególnie gdy częściowe wygaszenie korowych „strażników porządku” uwalnia bardziej nieszablonowe myślenie
Znaczenie i perspektywy na przyszłość
Więcej niż ciekawostka naukowa
Odkrycie może pomóc zrozumieć zróżnicowane reakcje pacjentów na uszkodzenia mózgu, a także spiderować kierunki neurostymulacji celem wspierania kreatywności – zarówno w terapii, jak i w sektorze edukacyjnym czy biznesowym
Neuroróżnorodność na tapecie
Badanie wpisuje się w nowy nurt badań nad neuroróżnorodnością – czyli tym, jak zmiany neurologiczne mogą w pewnych przypadkach rozwijać zdolności, w tym twórcze. Już dziś mówimy o mózgach jako nie tylko podatnych na ubytki, ale i na możliwości
Podsumowanie
- Kreatywność to nie funkcja jednego obszaru – to efekt działania złożonych sieci mózgowych.
- Uszkodzenia, które wyciszają kontrolę wykonawczą, mogą paradoksalnie uwolnić kreatywność.
- Teoria otwiera drzwi do praktycznego wykorzystania: od neurostymulacji po edukację twórczego myślenia.
źródło zdjęcia: https://pixabay.com/pl/photos/mechaniczne-m%C3%B3zg-cz%C5%82owiek-maszyna-2033446/
Cezary Majewski
