Latem, gdy słońce grzeje „jak z pieca kaflowego”, a kąpieliska pękają w szwach, otitis externa - potocznie zwana uchem pływaka — zbiera największe żniwo. Statystyki amerykańskiego CDC pokazują, że aż 79 % wszystkich chorób powiązanych z rekreacyjnym kontaktem z wodą to właśnie ostre zapalenie przewodu słuchowego zewnętrznego; schorzenie odpowiada też za ponad połowę hospitalizacji po kąpielach w jeziorach i basenach.
Ucho pływaka to wakacyjny klasyk: tłumaczymy, jak nadmiar wilgoci toruje drogę bakteriom, kiedy wystarczą krople miejscowe, a kiedy potrzebna jest antybiotykoterapia ogólna, oraz jak prostym suszeniem uszu uniknąć bólu.
Dlaczego lato sprzyja infekcjom?
Wysoka temperatura i wilgotność tworzą dla kleszcza bakteryjnego klimat niczym „Kurort dla mikrobów”. Badania z Queensland dowodzą, że choroba jest pięć razy częstsza u osób regularnie pływających, a latem notuje się gwałtowny wzrost udziału Pseudomonas aeruginosa - drobnoustroju, który uwielbia ciepłą, stojącą wodę
Woda wypłukuje naturalny płaszcz lipidowo-kwaśny oraz woskowinę, które na co dzień działają jak zamek szyfrowy przeciw drobnoustrojom. Jednocześnie puchnący nabłonek zmienia kanał słuchowy w ciepłą, słabo natlenioną niszę, idealną dla Pseudomonas i Staphylococcus. Dodatkowe mikrourazy po patyczkach czy wkładkach dousznych tylko poszerzają „szczelinę w murze” .
Jak rozpoznać pierwsze sygnały?
Początek bywa niepozorny: swędzenie i lekki dyskomfort przy pociągnięciu małżowiny. Szybko jednak pojawia się ból „jakby ktoś wkręcił śrubę”, uczucie zatkania oraz czasem wyciek. Jeśli temperatura ciała przekracza 38 °C lub obrzęk zamyka światło przewodu, należy pilnie szukać pomocy lekarskiej.
Leczenie: krople na wagę złota
W 90 % przypadków wystarcza terapia miejscowa. Aktualna wytyczna American Academy of Otolaryngology zaleca dokładne oczyszczenie ucha i krople z antybiotykiem oraz sterydem; doustne leki przeciwbakteryjne zachowuje się na sytuacje wyjątkowe, gdy infekcja wychodzi poza kanał lub dotyczy osób z cukrzycą bądź obniżoną odpornością
Kiedy ból wymaga antybiotyku ogólnego?
Jeżeli mimo trzech dób prawidłowo stosowanych kropli ból nie ustępuje, a obrzęk rozszerza się na małżowinę lub tkanki skroni, lekarz może sięgnąć po doustne cefalosporyny lub fluorochinolony.
Kluczowe wskazówki na sezon 2025
- Unikaj wkładania patyczków kosmetycznych do przewodu słuchowego; usuwają ochronną woskowinę i powodują mikrourazy.
- Po pływaniu osusz kanał suszarką ustawioną na chłodny nawiew, trzymając ją w odległości dłoni.
- Stosuj zatyczki do uszu przy długich treningach w basenie, szczególnie jeśli woda jest chlorowana słabiej niż nakazują normy.
- Przerwij kąpiel, gdy poczujesz kłucie lub świąd; wczesna reakcja skraca czas leczenia „o cały okrągły tydzień”.
Cezary Majewski
