Efekt nocebo to sytuacja, w której pacjent doświadcza niepożądanych objawów zdrowotnych, mimo że przyjmowany lek czy terapia nie powinny ich wywoływać. Jest to odwrotność efektu placebo, gdzie pozytywne nastawienie pacjenta sprzyja poprawie zdrowia.
Jak działa efekt nocebo?
Do jego wystąpienia często dochodzi, gdy pacjent ma negatywne oczekiwania wobec leczenia. Sama świadomość możliwych skutków ubocznych może sprawić, że pojawią się one naprawdę, nawet jeśli w rzeczywistości nie ma ku temu medycznych podstaw. Przykładem może być reakcja alergiczna na lek, na który pacjent faktycznie nie jest uczulony. Badania pokazują, że aż 97% takich przypadków może być spowodowane właśnie efektem nocebo.
Kto jest bardziej narażony?
Efekt nocebo częściej występuje u:
- kobiet,
- osób starszych,
- osób z zaburzeniami lękowymi lub depresją,
- osób nadmiernie skupionych na własnym zdrowiu,
- osób podatnych na wpływy zewnętrzne.
W takich przypadkach aktywują się te same obszary mózgu, które biorą udział w reakcjach bólowych i lękowych.
Znaczenie komunikacji lekarza z pacjentem
Efekt nocebo stawia lekarzy przed trudnym zadaniem: z jednej strony pacjent ma prawo znać możliwe skutki uboczne, z drugiej - przesadne informowanie o nich może wywołać objawy. Dlatego komunikacja powinna być wyważona i dostosowana do potrzeb pacjenta, tak aby minimalizować ryzyko negatywnych skutków.
Efekt nocebo pokazuje, jak silny wpływ na zdrowie może mieć psychika i nastawienie pacjenta. Świadomość tego zjawiska oraz współpraca z lekarzem pozwala lepiej zarządzać terapią i zwiększyć jej skuteczność, ograniczając negatywne objawy wywołane przez strach czy lęk.
źródło zdjęcia: pexels
Kamila Kopytiuk
