Receptomaty to internetowe usługi, które umożliwiają pacjentowi szybkie uzyskanie recepty – często jedynie na podstawie wypełnionej ankiety, bez bezpośredniego kontaktu z lekarzem. Tego typu rozwiązania szczególnie się rozpowszechniły w czasie pandemii COVID-19, gdy teleporady stały się standardem. Choć dla wielu pacjentów było to wygodne, to w przypadku leków silnie działających, jak środki odurzające i psychotropowe, budziło poważne wątpliwości.
Nowe przepisy ograniczają działanie receptomatów
Ministerstwo Zdrowia zdecydowało się uregulować tę kwestię. Od 2 sierpnia 2023 r. obowiązują nowe zasady, zgodnie z którymi lekarz nie może wystawić recepty na lek psychotropowy czy odurzający bez uprzedniego zbadania pacjenta. Może to być badanie na żywo albo teleporada, ale musi obejmować rzeczywisty kontakt – rozmowę audio lub wideo.
Samo wypełnienie formularza online nie wystarcza. Dodatkowo lekarz powinien zapoznać się z historią leczenia pacjenta – np. sprawdzając wcześniejsze recepty na Internetowym Koncie Pacjenta (IKP) – i odnotować to w dokumentacji medycznej.
Są już pierwsze kary za nadużycia
Rzecznik Praw Pacjenta przeprowadził kontrolę i wykazał, że niektóre placówki wciąż wystawiają recepty na niebezpieczne leki bez odpowiedniego kontaktu z pacjentem. W efekcie wydano już 31 decyzji administracyjnych za naruszenie zbiorowych praw pacjentów. Jedna z firm, która nie zastosowała się do wcześniejszych zaleceń, została ukarana grzywną w wysokości 234 tys. zł. Co więcej – sąd potwierdził zasadność tej kary.
Dlaczego to takie ważne?
Leki odurzające i psychotropowe mają silne działanie i niosą ryzyko uzależnienia, powikłań zdrowotnych, a nawet zagrożenia życia. Dlatego ich przepisywanie musi być bardzo ostrożne i oparte na dokładnej ocenie stanu pacjenta. Nowe przepisy mają na celu ograniczenie ryzyk i zapewnienie, że pacjent otrzymuje odpowiednie leczenie – a nie po prostu kolejną receptę „z automatu”.
Telemedycyna tak, ale pod kontrolą
Wbrew pozorom nowe przepisy nie zakazują telemedycyny – lekarze wciąż mogą udzielać porad na odległość. Kluczowe jest jednak to, by były to pełnoprawne konsultacje, a nie automatyczne wystawianie recept bez kontaktu z pacjentem.
Nowe przepisy to próba uporządkowania rynku, który w ostatnich latach zyskał niebezpieczną łatwość w dostępie do silnych leków. Placówki medyczne muszą teraz działać zgodnie z jasno określonymi zasadami. W przeciwnym razie grożą im wysokie kary finansowe, a przede wszystkim – ryzyko narażenia pacjentów na poważne problemy zdrowotne.
źródło zdjęcia: pexels
Kamila Kopytiuk
